تحلیل حالت فضا از همگرایی بازار مالی و توسعه اقتصادی در کشور ایران: رهیافت کالمن فیلتر

علی  میلادی فر; محمود محمود زاده; مهدی   فتح آبادی; مسعود  صوفی مجید پور

نویسندگان

علی میلادی فر گروه علوم اقتصادی، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران.

محمود محمود زاده * گروه اقتصاد، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران. Ma.mahmood@iau.ac.ir

مهدی فتح آبادی گروه اقتصاد، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران.

مسعود صوفی مجید پور گروه اقتصاد، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران.

کلمات کلیدی:

توسعه مالی, توسعه اقتصادی, کشور ایران, رهیافت کالمن فیلتر طبقه بندی JEL: C24، E52، G12، G32، G19

چکیده

مطالعه حاضر با استفاده از روش تخمین پارامترها با ضرایب متغیر و رهیافت کالمن فیلتر به تحلیل حالت فضا از همگرایی بازار مالی و توسعه اقتصادی در کشور ایران برای سال‌های 1375 تا 1402 می‌پردازد. نتایج حاصل از تخمین مدل حالت فضا (کالمن فیلتر)، گویای این مطلب می‌باشد که؛ توسعه مالی، کیفیت حکمرانی، درآمد رانتی، حجم تجارت و اشتغال به ترتیب؛ 6%، 2/0%، 7%، 10% و 3% توسعه اقتصادی را افزایش می‌دهد. همچنین به ازای یک درصد افزایش در نرخ تورم و نرخ ارز، توسعه اقتصادی به ترتیب؛ 2%، و 7% کاهش می‌یابد. همچنین پارامتر‌های برآورد شده مدل حالت-فضا با استفاده از کالمن فیلتر و کشش توسعه اقتصادی نسبت به توسعه مالی در طول دوره مورد بررسی، کمتر از واحد بوده است، بطوریکه در طول سال‌های ١٣٧۵ تا 1384، حساسیت مربوطه عدد 0.16 می‌باشد. در سال‌های 1389 تا 1402 کشش توسعه اقتصادی نسبت به توسعه مالی روند نزولی خود را طی می‌کند. لزوما اجرای فرایند توسعه بازار‌های مالی همراه با رشد و آثار مثبت نیست و مستلزم هماهنگی اقتصاد داخلی به لحاظ ساختاری، مقررات اقتصادی، سیاست‌های هماهنگ و ثبات اقتصادی می‌باشد. همچنین با نگاهی به حساسیت توسعه اقتصادی نسبت به درآمد‌های رانتی قابل مشاهده است که میانگین حساسیت در طول سال‌های مطالعه کمتر از واحد و بشکل تقریبی برابر با ٣ درصد می‌باشد. بعبارتی با افزایش قیمت نفت در اقتصاد ایران، سرمایه‌ها بجای ورود به بخش تولید و بخش‌های دارای ارزش افزوده، صرف واردات شده که بخاطر شرایط رکود-تورمی کشور، برای مقابله با تورم انجام می‌شود. بنابرین بخش تولید با آسیب جدی روبرو شده و بسیاری از بخش‌های تولیدی از چرخه اقتصاد دور شده و سرمایه‌های موجود در بخش تولید در اقتصاد راکد مانده و به ناچار وارد بازار سیاه و سفته بازی می‌شوند.

دانلودها

دسترسی به دانلود اطلاعات مقدور نیست.

مراجع

Abdelfattah, T., & Aboud, A. (2020). Tax avoidance, corporate governance, and corporate social responsibility: The case of the Egyptian capital market. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 38, 100304. https://doi.org/10.1016/j.intaccaudtax.2020.100304

Afqah, S. M. (2021). Developed Human, the Driver of the Development of Human Societies, A Version for Iran.

Arant, R., Larsen, M., & Boehnke, K. (2021). Acceptance of Diversity as a Building Block of Social Cohesion: Individual and Structural Determinants. Frontiers in psychology, 594. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.612224 10.3389/fpsyg.2021.685063

Berisha, E., Chisadza, C., Clance, M., & Gupta, R. (2021). Income inequality and oil resources: Panel evidence from the United States. Energy Policy, 159, 112603. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2021.112603

de Mendonça, H. F., & Baca, A. C. (2022). Fiscal opacity and reduction of income inequality through taxation: Effects on economic growth. The Quarterly Review of Economics and Finance, 83, 69-82. https://doi.org/10.1016/j.qref.2021.11.006

Hussain, A., Oad, A., Ahmad, M., Irfan, M., & Saqib, F. (2021). Do financial development and economic openness matter for economic progress in an emerging country? Seeking a sustainable development path. Journal of Risk and Financial Management, 14(6), 237. https://doi.org/10.3390/jrfm14060237

Lisbinski, F. C., & Burnquist, H. L. (2024). Institutions and financial development: Comparative analysis of developed and developing economies. Economia. https://doi.org/10.1108/ECON-11-2023-0201

Mehrgan, N., Parviz, M., Mahmoud, H., & Younes, S. (2013). Investigating the Multi-Behavioral Pattern of Economic Growth in Response to Fluctuations in Crude Oil Prices: Application of GARCH and Markov Switching Regression Models. Economic Modeling Research(12), 73-101.

Meniago, C., Mazorodze, B. T., & Mah, G. (2025). Linking financial development and economic growth: do we have new evidence of the role of institutions in CFA countries? Cogent Economics & Finance, 13(1), 2460067. https://doi.org/10.1080/23322039.2025.2460067

Ngcobo, W. A., Zhou, S., & Pillay, S. S. (2025). The Effect of Financial Market Capitalisation on Economic Growth and Unemployment in South Africa. Economies, 13(3), 57. https://doi.org/10.3390/economies13030057

Pourali, M., Rajaei, Y., & Dalmenpour, M. (2020). The Effects of Macroeconomic and Institutional Variables on the Economic Growth of Selected Developing Countries. Applied Economics, 10(32 & 33 (Spring and Summer 2020)), 79-96.

Sabermahani, M., Zeinalzadeh, R., Jalaei Esfandabadi Seyed, A., & Zayanderoudi, M. (2022). Investigating Shocks of Real Sectors of the Economy on the Economic Welfare Index in Iran. Social Welfare, 22(87), 105-148.