طراحی مدل اکوسیستم حسابداری برای مالیات بر عایدی سرمایه (CGT) در ایران: رویکرد یکپارچه مبتنی بر هماهنگی نهادی، فناوری دیجیتال و فرهنگ مالیاتی
کلمات کلیدی:
مالیات بر عایدی سرمایه, اکوسیستم حسابداری, شفافیت مالیاتی, بلاکچین, هوش مصنوعی, عدالت مالیاتی, سوداگریچکیده
هدف پژوهش، طراحی مدل اکوسیستم حسابداری یکپارچه برای اجرای اثربخش مالیات بر عایدی سرمایه در ایران از طریق ادغام هماهنگی نهادی، فناوری‌های دیجیتال و فرهنگ مالیاتی است. این پژوهش از نوع کاربردی و با رویکرد ترکیبی اکتشافی متوالی انجام شد. در مرحله کیفی، 70 مصاحبه نیمه‌ساختارمند با خبرگان مالیاتی، حسابداران و مدیران انجام شد و داده‌ها با روش کدگذاری سه‌مرحله‌ای در نرم‌افزار MAXQDA تحلیل شدند. در مرحله کمی، داده‌های حاصل از پرسشنامه 35 گویه‌ای با مقیاس لیکرت پنج‌درجه‌ای از 500 فعال اقتصادی جمع‌آوری و با نرم‌افزارهای SPSS، AMOS و PLS-SEM تحلیل گردید. شاخص‌های برازش مدل شامل χ²/df=1.7، GFI=0.96 و R²=0.85 بودند و شبیه‌سازی با AnyLogic برای سناریوهای اجرا انجام شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که هماهنگی نهادی (β=0.75)، فناوری دیجیتال (β=0.68) و فرهنگ مالیاتی (β=0.60) به‌طور معناداری بر اثربخشی CGT اثرگذارند و در مجموع 85 درصد از واریانس مدل را تبیین می‌کنند. همچنین، شفافیت مالیاتی و پذیرش اجتماعی نقش میانجی بین اکوسیستم حسابداری و کارایی CGT دارند. نتایج شبیه‌سازی حاکی از کاهش 50 درصدی سوداگری و افزایش 30 درصدی درآمدهای مالیاتی در سناریوی بهینه بود. مدل طراحی‌شده نشان می‌دهد که موفقیت CGT در ایران تنها با اصلاحات قانونی حاصل نمی‌شود، بلکه نیازمند تحول نهادی، فناورانه و فرهنگی است. هماهنگی داده‌ها میان نهادها، استفاده از فناوری‌های نوین مانند بلاکچین و هوش مصنوعی، و آموزش عمومی برای ارتقای فرهنگ مالیاتی، پیش‌شرط‌های اجرای موفق این نظام هستند. اجرای این مدل می‌تواند عدالت مالیاتی، شفافیت و پایداری اقتصادی را افزایش دهد.
دانلودها
مراجع
Agarwal, S., Li, K., Yu, Q., Jing, W., & Yan, J. (2020). Tax Evasion, Capital Gains Taxes, and the Housing Market. Journal of Public Economics, 188, 104-122. https://doi.org/10.1016/j.jpubeco.2020.104222
Amalia, R. F. (2020). Political Connection, Profitability, and Capital Intensity Against Tax Avoidance in Coal Companies on the Indonesia Stock Exchange. https://doi.org/10.2991/assehr.k.200407.004
Beigi Siassal, M., Aminpanah, C., & Khatiri, M. (2024, June 10, 2024). Analyzing the Impact of Intellectual Capital on Financial Flexibility with Emphasis on the Moderating Role of Tax Avoidance and Financial Leverage of Companies. First National Conference on Modern Applied Research in Business and Industrial Development, https://civilica.com/doc/2037857
Chandra, Y. (2021). Social Capital as a Tool for Managing Human Resources in Agile Entrepreneurial Organisations. In Managing Human Resources in SMEs and Start-ups (Vol. Volume 5, pp. 207-222). WORLD SCIENTIFIC. https://doi.org/10.1142/9789811239212_0010
Duan, Y., Chen, Y., Liu, S., Wong, C. S., Yang, M., & Mu, C. (2023). The moderating effect of leadership empowerment on relational capital and firms' innovation performance in the entrepreneurial ecosystem: Evidence from China. Journal of Intellectual Capital, 24(1), 306-336. https://doi.org/10.1108/JIC-07-2021-0183
Entezari, Y. (2023). The ecosystem of knowledge-based developmentâ and employment of higher education graduates. Quarterly Journal of Research and Planning in Higher Education, 28(1), 1-32. https://doi.org/10.52547/irphe.1401.1.1
Eslambolchi, M., Azizi, M., & Hosseini, S. R. (2022). Entrepreneurship Mentor Development Ecosystem. Journal of Entrepreneurship Development, 15(1), 1-20. https://doi.org/10.22059/jed.2022.323146.653657
Khadem, H., Laridashtbayaz, M., Abdi, A., & Marvianhosseini, Z. (2015). The Study of LTU Taxpayers’ Moral Behavior from Post Modern Ethical View. Journal-of-Tax-Research, 22(24), 0-0. http://taxjournal.ir/article-1-504-en.html
Leontes, N. I. (2024). Decoding the Impact of Digital Paradigms on Human Capital Efficacies: An Empirical Exploration of Digital Transformation as a Moderator in Work Engagement Frameworks. International Journal of Business Ecosystem and Strategy (2687-2293), 6(6), 79-90. https://doi.org/10.36096/ijbes.v6i6.622
Miles, M. P., & Morrison, M. (2020). An effectual leadership perspective for developing rural entrepreneurial ecosystems. Small Business Economics, 54(4), 933-949. https://doi.org/10.1007/s11187-018-0128-z
Nerré, B. (2008). Tax Culture: A Basic Concept for Tax Politics. Economic Analysis and Policy, 38(1), 153-167. https://doi.org/10.1016/S0313-5926(08)50011-7
Purwantoro, P., & Suhartono, E. (2024). Optimizing Tax Aggressiveness: Unraveling The Impact Of Liquidity, Profitability, Leverage, Firm Size, Inventory Intensity, and Capital Intensity. ATESTASI: Jurnal Ilmiah Akuntansi, 7(2), 708-720. https://doi.org/10.57178/atestasi.v7i2.860
Putri, B. M. (2024). The Effect of Transfer Pricing, Tunneling Incentive, Thin Capitalization, and Capital Intensity Against Tax Avoidance. Journal La Sociale, 5(3), 550-563. https://doi.org/10.37899/journal-la-sociale.v5i3.1164
Runiawati, N., & Irawati, I. (2017). Changing Tax Culture to Increase Tax Revenue -- Study on Property Tax in Bandung. https://doi.org/10.2991/icas-17.2017.42
Sailendra, S. (2023). The Influence of Green Performance and Intellectual Capital on Tax Avoidance. Journal of Business Management and Economic Development, 1(03), 565-576. https://doi.org/10.59653/jbmed.v1i03.639
Salehi, M., Parvizifard, S., & Ostovar, M. (2014). The Study of Cultural Factors’ Effects on Tax Compliance in Iran. Journal-of-Tax-Research, 22(23), 0-0. http://taxjournal.ir/article-1-451-en.html
Sulaeman, A. (2024). The Influence of Capital Intensity, Leverage, Profitability, and Corporate Social Responsibility on Tax Avoidance With Firm Size as a Moderating Variable. Asian Journal of Economics Business and Accounting, 24(5), 433-442. https://doi.org/10.9734/ajeba/2024/v24i51320
Surifah, S. (2023). The Impact of Shareholders, Intellectual Capital, Auditor Reputation, and Liabilities Level on Tax Evasion in Indonesian Manufacturing Companies. International Journal of Finance & Banking Studies (2147-4486), 12(2), 87-97. https://doi.org/10.20525/ijfbs.v12i2.2771
Tarigan, L. Y. P. (2023). The Influence of Liquidity, Profitability and Capital Intensity Toward Tax Avoidance in Mining Companies Listed on the Indonesia Stock Exchange. Asian Journal of Applied Business and Management, 2(4), 597-616. https://doi.org/10.55927/ajabm.v2i4.6931
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 Siamak Rahiminejad (Corresponding author)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
