ارائه مدلی برای قیمت‌گذاری دارایی‌های دیجیتال (دارایی‌های غیرمتمرکز) مبتنی بر رویکرد مالی رفتاری

نویسندگان

    پیمان کریمی گروه مالی بین الملل، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
    غلام رضا عسکرزاده دره * گروه مدیریت مالی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران. gr.askarzadeh@iau.ac.ir
    علیرضا رعیتی شوازی گروه مدیریت مالی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.
    سید یحیی ابطحی گروه اقتصاد، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.

کلمات کلیدی:

قیمت‌گذاری دارایی‌های دیجیتال, مالی رفتاری, گراندد تئوری, دارایی‌های غیرمتمرکز, تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران

چکیده

هدف این پژوهش ارائه مدلی مفهومی برای قیمت‌گذاری دارایی‌های دیجیتال با تکیه بر اصول مالی رفتاری و تحلیل عوامل روانشناختی و اجتماعی مؤثر بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران در بازارهای غیرمتمرکز است. این مطالعه با رویکرد کیفی و استفاده از نظریه داده‌بنیاد (گرندد تئوری) انجام شد. جامعه آماری شامل ۱۵ نفر از خبرگان و متخصصان حوزه ارزهای دیجیتال، بلاک‌چین و مالی رفتاری بود که به‌صورت هدفمند انتخاب شدند تا به اشباع نظری برسند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته و تحلیل محتوای متون تخصصی گردآوری و طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شد. برای اعتبار نتایج از شاخص‌های کنترل کیفیت از جمله آلفای کرپیندورف، ضریب هولستی، پی اسکات و کاپای کوهن استفاده شد که همگی توافق بالا را نشان دادند. مدلی جامع از عوامل اثرگذار بر قیمت‌گذاری دارایی‌های دیجیتال شناسایی شد. در بخش عوامل علی، مؤلفه‌هایی مانند رفتار هیجانی سرمایه‌گذاران (ترس از دست دادن، ترس و طمع)، تأثیر اخبار و رسانه‌ها و تداعی اجتماعی مشخص گردید. عوامل زمینه‌ای شامل عدم قطعیت، ابهام و بی‌ثباتی بازار بود. عوامل راهبردی همچون اعتبار و اعتماد به پلتفرم‌ها، آگاهی و دانش سرمایه‌گذاران و استفاده از نقاط مرجع شناسایی شد. همچنین محیط قانونی و نظارتی و زیرساخت‌های فناورانه به‌عنوان شرایط محوری اثرگذار و پیامدهایی مانند شفافیت بازار، نقش تحلیل‌گران و رفتار سرمایه‌گذاران نهادی و خرد شناسایی شد. این مدل نشان داد که قیمت‌گذاری دارایی‌های دیجیتال تنها به عوامل اقتصادی محدود نیست و ابعاد روانشناختی و رفتاری سرمایه‌گذاران نقشی اساسی دارد. به‌کارگیری یافته‌ها می‌تواند به سرمایه‌گذاران برای تصمیم‌گیری منطقی‌تر و به سیاست‌گذاران برای طراحی مقررات مؤثرتر کمک کند.

دانلودها

دسترسی به دانلود اطلاعات مقدور نیست.

مراجع

Adisa, O., Ilugbusi, B. S., Obi, O. C., Awonuga, K. F., Adelekan, O. A., Asuzu, O. F., & Ndubuisi, N. L. (2024). Decentralized Finance (DEFI) in the US economy: A review: Assessing the rise, challenges, and implications of blockchain-driven financial systems. World Journal of Advanced Research and Reviews, 21(1), 2313-2328. https://doi.org/https://doi.org/10.30574/wjarr.2024.21.1.0321

Ai, Y., Sun, G., & Kong, T. (2023). Digital finance and stock price crash risk. International Review of Economics & Finance, 88, 607-619. https://doi.org/10.1016/j.iref.2023.07.003

Asiab Aghdam, L., Rahimzadeh, A., & Rajaei, Y. (2022). The Effect of Economic Variables on the Stock Price Behavior of Companies Listed on the Stock Exchange. Financial Economics Quarterly, 16(59), 105-126. https://www.sid.ir/paper/1035800/fa

Azadi, K., Hamid, A., Mohammadjavad, T., & Hamid, K. (2022). The Effect of Financial Statement Readability on Stock Price Crash Risk and Shareholder Behavior. Financial Accounting Knowledge, 8(1), 121-144.

Bashiri Manesh, N., & Shahnazi, H. (2022). The impact of investor and managerial behavioral biases on stock price bubbles in Iran's capital market. Financial Knowledge Securities Analysis, 15(53), 15-32. https://www.sid.ir/paper/1063333/fa

Bennett, D. (2023). BeFi meets DeFi: A behavioral finance approach to decentralized finance asset pricing. Research in International Business and Finance, 65.

Chen, J., Clos, J., Price, D., & Caleb-Solly, P. (2023). Digital Twins for Human-Assistive Robot Teams in Ambient Assisted Living. https://doi.org/10.1145/3597512.3597520

Chen, S., & Alexiou, C. (2025). Digital Transformation as a Catalyst for Resilience in Stock Price Crisis: Evidence from A 'New Quality Productivity' Perspective. Asia-Pacific Finance Markets. https://doi.org/10.1007/s10690-025-09517-7

Hasanzadeh, I., Sheikh, M. J., Arabzadeh, M., & Farzinfar, A. A. (2023). The Role of Economic Policy Uncertainty in Relation to Financial Market Instability and Stock Liquidity in Tehran Stock Exchange Companies. Dynamic Management and Business Analysis, 2(3), 163-178. https://doi.org/10.22034/dmbaj.2024.2031971.2315

Lai, X. (2023). Anchoring and Adjustment Heuristic in behavioral finance. Advances in Economics and Management Research, 7(1), 646. https://doi.org/10.56028/aemr.7.1.646.2023

Mohammad, E. A. (2023). The Economics of Behavioral Finance and Its Effects on Investment Decisions in Kurdistan Region of Iraq for the Period 2020-2022. Koya University Journal of Humanities and Social Sciences, 6(1), 88-94. https://doi.org/10.14500/kujhss.v6n1y2023.pp88-94

Muhammad, A. (2024). Decentralized Finance (DeFi) and Traditional Banking: A Convergence or Collision. Economics Politics and Regional Development, 5(1), p1. https://doi.org/10.22158/eprd.v5n1p1

Owolabi, O. S. (2024). Integration of Decentralized Finance (DeFi) in the U.S. Supply Chain Finance: Opportunities, Challenges, and Future Prospects. International Journal of Computer Science and Information Technology, 16(3), 121-141. https://doi.org/10.5121/ijcsit.2024.16310

Rahayu, F. S. (2023). The Behavioral Finance of MSME in Indonesia: Financial Literacy, Financial Technology (Fintech), and Financial Attitudes. International Journal of Digital Entrepreneurship and Business, 4(2). https://doi.org/10.52238/ideb.v4i2.127

Salim, E., Ali, H., & Yulasmi, Y. (2023). Visiting Decision Model: Products, Prices, and Digital Marketing Through Consumer Satisfaction Visiting Decision in Tourism in Solok Regency. International Journal of Social Science and Business, 7(2), 313-325. https://doi.org/10.23887/ijssb.v7i2.53320

Sood, K. (2023). Behavioral Finance and Investor Types: Managing Behavior to Make Better Investment Decisions. Qualitative Research in Financial Markets, 15(5), 907-912. https://doi.org/10.1108/qrfm-11-2023-237

Webb, A. (2024). Decentralized Finance (DeFi) and Its Implications on Traditional Network Economics: A Comparative Study on Market Power, Pricing Dynamics, and User Adoption. International Journal of Cryptocurrency Research, 4(1), 40-46. https://doi.org/10.51483/ijccr.4.1.2024.40-46

Yin, H., & Yang, R. (2022). Investor Financial Literacy, Decision-Making Behavior, and Stock Price Volatility—Evidence From Behavioral Experiments. Journal of Neuroscience Psychology and Economics, 15(2), 69-88. https://doi.org/10.1037/npe0000158

Zare Bahnamiri, M. J., & Michaghani, H. (2023). Investigating the effect of environmental uncertainty on the relationship between herd behavior and negative price shock in TSE. Iranian Journal of Finance, 7(1), 66-84. https://doi.org/10.30699/ijf.2022.324531.1305

Zhang, J. Y. (2025). Has the fan economy affected the price of non-fungible tokens in the digital art market? Frontiers in Blockchain, 8, 1588837. https://doi.org/10.3389/fbloc.2025.1588837

Zhou, L., Lin, W., & Yang, C. (2022). Investor Trading Behavior and Asset Prices: Evidence From Quantile Regression Analysis. International Journal of Finance & Economics. https://doi.org/10.1002/ijfe.2754

Zhu, S., Gao, J., & Chen, K. (2023). Digital transformation and risk of share price crash: Evidence from a new digital transformation index. Finance Research Letters, 58. https://doi.org/10.1016/j.frl.2023.104403

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۵/۰۳/۰۱

ارسال

۱۴۰۴/۰۸/۰۳

بازنگری

۱۴۰۴/۰۷/۰۷

پذیرش

۱۴۰۴/۰۷/۱۵

شماره

نوع مقاله

Articles

ارجاع به مقاله

کریمی پ. .، عسکرزاده دره غ. ر.، رعیتی شوازی ع.، و ابطحی س. ی. . (1405). ارائه مدلی برای قیمت‌گذاری دارایی‌های دیجیتال (دارایی‌های غیرمتمرکز) مبتنی بر رویکرد مالی رفتاری. حسابداری، امور مالی و هوش محاسباتی، 1-18. https://jafci.com/index.php/jafci/article/view/202

مقالات مشابه

41-50 از 129

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.

مقالات بیشتر خوانده شده از همین نویسنده