اثر به‌کارگیری هوش مصنوعی بر کیفیت گزارشگری مالی: نقش میانجی اعتماد کاربران به سیستم‌های حسابداری

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر به‌کارگیری هوش مصنوعی بر کیفیت گزارشگری مالی با نقش میانجی اعتماد کاربران انجام شد. این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی‌ـ‌همبستگی است. جامعه آماری شامل حسابداران، کارشناسان و مدیران مالی شرکت‌های فعال در تهران در سال ۱۴۰۴ بود. با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، تعداد ۳۵۷ پرسش‌نامه معتبر برای تحلیل نهایی مورد استفاده قرار گرفت. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسش‌نامه محقق‌ساخته‌ای شامل ۳۰ گویه در سه بُعد «به‌کارگیری هوش مصنوعی»، «اعتماد کاربران» و «کیفیت گزارشگری مالی» بود که بر اساس مقیاس پنج‌درجه‌ای لیکرت طراحی شد. روایی محتوایی پرسش‌نامه با نظر خبرگان و روایی سازه با تحلیل عاملی تأییدی در نرم‌افزار SmartPLS بررسی و تأیید گردید. ضریب آلفای کرونباخ بین 0.84 تا 0.91 نشان‌دهنده پایایی مطلوب ابزار بود.

یافته‌ها نشان دادند هوش مصنوعی اثر مثبت و معناداری بر کیفیت گزارشگری مالی دارد (β=0.343) و اعتماد کاربران نقش میانجی قوی در این رابطه ایفا می‌کند، به‌گونه‌ای که اثر غیرمستقیم آن (β=0.568) بیشتر از اثر مستقیم است. همچنین، هوش مصنوعی تأثیر چشمگیری بر افزایش اعتماد کاربران (β=0.915) و اعتماد بر بهبود کیفیت گزارشگری مالی (β=0.621) دارد. شاخص‌های برازش مدل (SRMR=0.056، NFI=0.91، GOF=0.64) حاکی از برازش مناسب مدل ساختاری است. به‌طور کلی نتایج نشان می‌دهد که ارتقای کیفیت گزارشگری مالی در عصر فناوری هوش مصنوعی علاوه بر پیشرفت فنی، به میزان اعتماد کاربران به سامانه‌های حسابداری دیجیتال بستگی دارد؛ بنابراین تقویت شفافیت الگوریتم‌ها، امنیت داده‌ها و رعایت اصول اخلاقی در استفاده از هوش مصنوعی برای افزایش اعتماد و پذیرش سامانه‌های مالی ضروری است.